Filmmateriaal
Klik op onderstaande link (Kerkuil valt steenmarter aan) om te zien hoe een kerkuil haar nestkast beschermt, film van Theo Poelma
Het repertoire aan kerkuilengeluiden Kerkuilen kennen een heel repertoire aan geluiden die meer doen denken aan mechanische geluiden dan aan een vogel. Alle andere uilenfamilies hebben de typische oe-hoe-klanken in hun zang terwijl kerkuilen meer langgerekte aanzwellende krijsende klanken (chruuuuuuhii) laten horen. Variërend van ijselijke kreten – ook wel de zang - ter afbakening van het territorium tot het bekende blazen van de jongen zijn er ongeveer zeventien herkenbare geluiden te onderscheiden. Deze geluiden hebben ook een functie ter communicatie: partners begrijpen elkaar, jongen gaan bedelen of een indringer wordt afgeweerd. In de balts- en broedtijd zijn kerkuilen het meest vocaal. En uilenbeschermers kunnen op afstand - aan het blazen - horen of er al jongen zijn op de nestplaats. In deze videocompilatie laten we enkele herkenbare geluiden voorbij komen. En in combinatie met de beelden wordt ook de functie ervan duidelijk. Met dank aan Jan Bogaerts voor de videobeelden. Rinus van den Boomen en Mark Sloendregt voor de analyse ervan.
Hieronder een aantal prachtige filmopnames van Jan Koopmans uit de webcamkast in Eernewoude 2015.19 oktober 2015 De vijf jongen zijn uitgevlogen, wij hebben de camera uitgezet. 15 oktober 2015 29 september 2015 Het voedselaanbod is nog steeds goed in Eernewoude. Dat geldt niet voor alle plaatsen in het land. Er is een grote sterfte onder de jongen in de nestkast en ook daarbuiten, nadat ze net zijn uitgevlogen (veel meldingen uit de provincie Groningen).
16 september 2015 Uilen hebben de meest naar voren geplaatste ogen van alle vogels. Omdat de ogen onbeweeglijk zijn, moet de uil zijn hele kop draaien als hij in een andere richting wil kijken. Als compensatie voor het betrekkelijk kleine gezichtsveld (110°) hebben de uilen het vermogen om de kop ongelooflijk snel en soepel te draaien in alle richtingen. Bij het vangen van een prooi wordt de kop zo gedraaid, dat de prooi precies in het gezichtsveld verschijnt (binoculair zien). De uil moet dan soms acrobatische toeren met de kop verrichten. Hij kan zelfs de kop geheel omdraaien, zodat de snavel naar boven wijst. De webcam kerkuilen proberen zo spelenderwijs hun omgeving te verkennen. Daarbij draaien ze hun kop alle kanten op, waarbij een object (braakbal, muis of takje) met het oog wordt vastgehouden. Dat wordt fixeergedrag genoemd. De jonge kerkuilen laten dat prachtig zien. Er wordt nog steeds voldoende voedsel aangevoerd. Wanner het vrouwtje met een veldmuis in het invlieggat landt, komen de jongen de prooi niet halen. Vervolgens springt het wijfje in de kast en dan neemt een van de jongen de prooi over.
07 september 2015 Mannetje en vrouwtje hebben het erg druk met het vangen van prooien: in totaal 17 muizen in één nacht. En allemaal veldmuizen! Prachtige opnamen, zowel muis als uil zijn prachtig te zien. De beide uilen jagen niet altijd gezamenlijk in hetzelfde gebied. Soms gaan ze ieder een andere kant uit. Om 21.00 u werd de eerste muis binnengebracht en op 05.16 u de laatste. Meestal landen ze in het donker feilloos in de invlieg opening van de nestkast. Het mannetje is wel eens te haastig en moet zijn landing corrigeren. 03 september 2015 Vlak voor de zware buien van 03.21 u werd de 18e prooi naar de vijf kuikens gebracht. En dan ook nog allemaal veldmuizen. De veldmuizenstand is nog steeds goed en zal zijn top in oktober bereiken De jonge kerkuilen hebben per etmaal ongeveer 70 gram aan voedsel nodig. Afgelopen nacht heeft elk jong ruim 100 gram binnengekregen! Dat is dus ruim voldoende. De jongen verzamelen zich vóór het invlieggat van de nestkast om zo snel mogelijk een prooi in ontvangst te nemen. Een probleem is dat het vrouwtje moeite heeft om uit de nestkast te komen. Maar na wat geklauter en gespring lukt het uiteindelijk toch. 31 augustus 2015 Het slechte weer van de afgelopen dagen heeft gelukkig geen invloed op de prooiaanvoer gehad. Er zijn 's nachts waarschijnlijk voldoende droge perioden geweest om de muizen met succes te vangen. Het oudste jong is bijna vier weken oud. De jongen zullen pas half oktober uitvliegen. Dat is vrij laat, maar als het weer goed is hebben de jongen voldoende tijd om een eigen plek op te zoeken waar broedgelegenheid is en voldoende voedsel. Op veel plaatsen in Friesland zijn late broedsels, zowel eerste als tweede legsels. In oktober is de veldmuizenstand het hoogst, daarna stopt de jongenproductie. De meeste muizen gaan dood en de jongen zorgen volgend jaar voor de nakomelingen. Wanneer we weer een zachte winter krijgen kan de voortplanting van de muizen nog een tijdje doorgaan. Als er minder veldmuizen zijn gaan de uilen over op andere soorten, zoals de bosmuis en bosspitsmuis. 22 augustus 2015 De vijf jongen groeien als kool, maar dit jong verslikt zich bijna in een hele muis. (Meer tekst volgt) 17 augustus 2015 De verwachting is dat het hier bij blijft. De laatste eieren zijn immers gelegd op 13 en 16 juli. Omdat de eieren na ongeveer 30 dagen broeden uit komen lijkt de kans erg klein op nog een kuiken. Er wordt door het mannetje voldoende voedsel aangevoerd. Tijdens een voederbeurt komt het voor dat het vrouwtje aan één muis niet voldoende heeft. In de kast is een volgende muis dan snel gevonden. Het oudste jong heeft de ogen nu open. (spleetjes). Het vrouwtje verlaat al regelmatig even de broedkast. 13 augustus 2015 Het vrouwtje komt direct van haar jongen en eieren omhoog om de lege eischalen onder zich te verwijderen. Halverwege de tweede week beginnen de jonge uilen zich op hun loopbeen te verplaatsen in het nest. Dat kunnen we de komende dagen waarnemen via de webcam. Ze steunen dan op hun vleugelstompjes die nog erg kort zijn. Kruipt een jong te ver weg van het nest dan grijpt het vrouwtje in door het jong met de snavel vast te pakken en terug te zetten in het nest. Je kunt meemaken dat tijdens het kijken naar de webcam het beeld ontsierd wordt door een tekst. De oorzaak is een storend radarsignaal, uitgezonden door een passerend jacht of vrachtschip. 12 augustus 2015 Het vierde ei is uit. De eerste en oudste is nu een week. Vanaf de zevende dag produceren de jongen de eerste braakballen. Deze zijn lang en smal en wegen nog geen gram. De inhoud bestaat grotendeels uit haren met enkele heel kleine botjes. Het oudste jong krijgt al wat grotere stukken aangeboden. Het vrouwtje “weet” precies hoe groot de hapklare stukken moeten zijn. 11 augustus 2015 Jonge kerkuilen worden ook overdag gevoerd. Deze keer is het ochtendmaal een veldmuis uit de voorraad die door het mannetje de voorbije nacht in de kast is gebracht. De muis wordt rechtop gezet, de huid in de hals doorgeknipt en de halswervels van elkaar getrokken om vervolgens eerst de kop op te eten. Daarna begint de voedering. Kleine stukjes vlees worden het jong aangeboden. Het vrouwtje laat daarbij een klokkend geluid horen en buigt dan over het jong en houdt een klein stukje vlees voor. Tijdens de voedering is af en toe de eitand zichtbaar. Een heel klein wit puntje op de snavel van het kuiken. (bijvoorbeeld in deel 1 op 01:17 ) Nadat de muis is ‘leeggegeten’ wordt de rest door het vrouwtje opgegeten. ( in deel 2 op 08:11 ) Het oudste jong is nu al een week oud. Filmpje deel 1] Filmpje deel 2] 8 augustus 2015 Tijdens het middaguur van 8 augustus is het derde uilskuiken uit het ei gekropen. Precies twee dagen na het tweede kuiken. Met de eitand heeft het jong de eischaal rondom in twee helften getikt. Na een strekkende beweging heeft het de beide helften van elkaar gedrukt om vervolgens tevoorschijn te komen. Bij de meeste vogels verdwijnt de eitand na twee of drie dagen, maar bij de kerkuil pas na 14 dagen. Aan het einde van de eerste of tweede dag wordt het jong voor het eerst gevoerd. Hoe dat gebeurt hopen we met een volgend filmpje te laten zien 7 augustus 2015 De nestkast van de kerkuil van waaruit je de rechtstreekse beelden volgt, ligt dicht bij de weg naar de camping. Regelmatig worden natuurgeluiden door passerende auto’s naar de achtergrond gedrukt. Wellicht heb je ook al feestende fietsers voorbij horen komen. Het geluid van de jonge kerkuilen is overdag slecht te horen. Ook al omdat de hooioogst bij It Fryske Gea op dit moment op volle toeren draait. Grote hooipakken worden in de schuur opgeslagen. Het tweede kuiken heeft zich op 6 augustus om 1 minuut over 11 uit het ei gedrukt. Het vrouwtje heeft het kuiken een klein beetje geholpen. Het vrouwtje voert haar nog erg kleine jongen stukjes muizenvlees en organen. 6 augustus 2015 Tegen de tijd dat de eieren gaan uitkomen is er al communicatie tussen kuiken en vrouwtje. Dat verklaart de onrust bij het vrouwtje de laatste dagen. Na 33 dagen broeden is er een ei uitgekomen. Om 19.37 uur laat het vrouwtje maar heel kort haar eerste kuiken uit haar tweede legsel zien. Als alles volgens schema gaat, zullen in de komende twee weken de andere eieren uitkomen. Het opgroeien van de kuikens in de kast duurt wel twee maanden. Gedurende de eerste maand groeit vooral het lichaam van het kuiken. In de tweede maand groeit vooral het verenpak.
26 juli 2015 Regelmatig gaat het vrouwtje van het nest om haar veren te ordenen en schoon te maken. De uitwerpselen (afvalproducten van de vertering) produceert ze op redelijke afstand van het nest. De overteerbare delen vormen de braakbal (botjes en haren). Een vogelmaag bestaat uit twee delen: de kliermaag en de spiermaag. In de kliermaag wordt het voedsel verteerd en in de spiermaag, die er boven ligt, komen de onverteerbare delen terecht. Hier wordt alles samengeperst tot een bal, die uitgebraakt wordt. Kerkuilen produceren één braakbal in de 24 uur. Het duurt 5 tot 6 uur voordat een braakbal is gevormd. 22 juli 2015 Er is nog een ei bijgekomen: in totaal:7 eieren. Het vrouwtje zit nu al weer zo'n twee weken te broeden. Er wordt voldoende voedsel aangevoerd. Op sommige plaatsen in Friesland zijn nog veel veldmuizen (een na-piek van de veldmuizenplaag van vorig jaar). Het gemiddelde aantal jongen van het eerste legsel dit jaar bedraagt 3, in de goede muizengebieden is dat hoger. Er zijn tot nu toe weinig tweede legsels waargenomen. Vorig jaar waren er in geheel Friesland 100 tweede broedsels met een gemiddelde van 4 uitgevlogen jongen. Het paartje in Earnewâld doet het dus goed. Het blijft nu afwachten of alle eieren uitkomen. In de nestkast liggen meer rui-veren (dekveren) van het vrouwtje. Ze haalt nog steeds braakballen uitelkaar om het nest wat op te knappen (de "wal" er omheen). De insecten vliegen af en aan: volop leven in de nestkast. 20 juli 2015 14 juli 2015 Afgelopen nacht is het zesde ei gelegd! Een voorwaarde voor een tweede legsel is dat het vrouwtje in goede conditie moet zijn. Doordat het eerste legsel deels is mislukt (slechts één jong) en door een goede muizenstand heeft het vrouwtje voldoende energie kunnen vastleggen voor een tweede broedsel. Na het leggen van een ei gaat ze uitgebreid poetsen. Na het zesde ei doet ze dat synchroon met het mannetje. En tot slot "knuffelt" en poetst het mannetje haar (film). In de kast is er veel activiteit van insekten: vele nachtvlindertjes zijn via ei, rups en popstadium uit de braakballen tevoorschijn gekomen.De rupsen eten de haren, waarin nog voldoende eiwitten zitten voor de ontwikkeling van de vlindertjes. 9 juli 2015 Het vierde ei is vandaag gelegd, het mannetje heeft zeer veel geduld. 07 juli 2015 Gelukkig is de warmtepiek (voorlopig) voorbij. Inmiddels is het tweede ei gelegd. Het wijfje begint vanaf het eerste ei direct te broeden, maar verlaat de kast ook zo nu en dan. Er vinden weer paringen plaats en het mannetje voorziet het vrouwtje van voedsel. er ligt een ruipen van het vrouwtje in de nestkast. De rui bij kerkuilen begint in het tweede jaar en is pas in het vierde jaar geheel voltooid (sommige vogels ruien 2x per jaar!). De rui vindt dus plaats over een lange periode, want een uil moet alle nachten optimaal kunnen jagen en er kunnen niet veel veren tegelijkertijd ontbreken. De rui van het vrouwtje begint gemiddeld twee maanden eerder (mei tot oktober) dan bij het mannetje (juli tot november). In slechte muizenjaren start de rui later. Dat is goed geregeld, want het vrouwtje vliegt nauwelijks in de broedperiode en het mannetje ruit dus na het broedseizoen. Er zijn tot nu toe weinig tweede broedsels. Spannend hoeveel eieren het vrouwtje in Earnewâld zal leggen.
In het afgelopen weekend is het eerste ei gelegd van het tweede broedsel! De muizenstand is op de meeste plaatsen ingezakt, maar lokaal komen nog veel muizen voor. Dat is waarschijnlijk ook het geval in Earnewâld en omgeving. Door de extreme warmte hebben de uilen het moeilijk, vooral in schuren waarvan het dak bedekt is met golfplaten. Jonge uilen springen uit de kast of drogen uit door de hitte in de nok van de schuur. Het vrouwtje in onze nestkast heeft het ook moeilijk met de hitte: ze staat gebukt boven de eieren. Met een versnelde ademhaling en de snavel wijd open probeert ze zich te beschermen tegen de hoge temperatuur (filmfragment). Begin deze week kwam het mannetje de kast binnen met een veldmuis. De prooi werd direct afgegeven aan het jong. Op dat moment verscheen het vrouwtje in de invliegopening. Het mannetje liep er naar toe en er volgde "snavelvrijen". Daarna vond in de kast een paring plaats! (film). Dat zou een inleiding kunnen zijn tot een tweede broedsel. Met slechts één jong in de kast is er volop voedsel voor uilen. Voor een tweede legsel is er slechts een korte baltsperiode. Het is mogelijk dat het vrouwtje het eerste ei gaat leggen terwijl het jong nog niet is uitgevlogen. Dat was vorig jaar tijdens de muizenplaag op een aantal locaties het geval. We wachten in spanning af wat er gaat gebeuren. 17 juni 2015 Het jong is vrijdag geringd door regio-coördinator Freerk Jelsma (film). Geen vijf jongen , maar slechts één jonge kerkuil. De conditie was goed: ruim 30 gram boven het gemiddelde gewicht. Het geslacht kon ook worden vastgesteld: een vrouwtje. Het aantal jongen in Friesland is dit jaar aanzienlijk lager dan vorig jaar. Zaten we in 2014 op een gemiddelde aantal jongen van 5, nu is dat tot nu toe 2 tot 3. Er wordt ook later gebroed en op sommige plaatsen zijn beide uilen wel aanwezig, maar er zijn nog geen eieren. De stand van de veldmuis loopt langzaam op en in het noordwesten van de provicie is een "na-piek" vastgesteld. Het jong is nu bijna acht weken oud. Het dons verdwijnt langzaam en de vleugelpennen zijn zo goed als volgroeid. Binnenkort zullen de eerste vliegoefeningen plaats vinden. Er wordt veelvuldig geoefend in de kast. In het begin vliegt het jong korte stukjes en keert terug in de kast. De zolder van de kapschuur is een prima plek om te oefenen voordat ze naar buiten gaat. 09 juni 2015 Overgebleven kuiken ontwikkeld zich goed. 05 juni 2015 Nadat de indringer de kast heeft verlaten en een ravage heeft achtergelaten zit het vrouwtje weer veel vaker in de kast bij het overgebleven jong. Beide uilen zitten rustig in de nestkast als het mannetje plotseling in het invlieggat verschijnt met een dikke veldmuis. Het vrouwtje neemt de muis aan geeft deze aan het jong. Het mannetje gaat weer op jacht en het vrouwtje komt met een tweede muis voor het jong. Geen trek meer. Het vrouwtje loopt wat heen en weer met de muis in de kast en legt deze tenslotte weer neer. Daarna gaat ze in de opening van de kast zitten en vliegt na enige tijd luid krijsend weg. Zou er weer een indringer in de buurt zijn? Het jong is nu bijna 7 weken oud. Langzaam verdwijnt het dons achter de kop en daarvoor in de plaats verschijnen er veren. De slagpennen zijn bijna volgroeid en de staartpennen steken nu buiten de vleugel uit. De gezichtssluier is geheel uitgekleurd. Het jong zit nog zeker twee weken in de nestkast voordat de eerste vliegoefeningen buiten de kast plaatsvinden. Dat het vrouwtje weer vaak in de kast zit, zou het ook een aanwijzing kunnen zijn dat ze met een tweede legsel begint. We wachten af en volgen het verloop op de webcam. 27 mei 2015 Het doden van jongen door een "vreemde" kerkuil komt sporadisch voor. Wanneer een kerkuil in de buurt komt van een broedpaar wordt de indringer met veel gekrijs verjaagd. Maar in Eernewoude liep het anders af. De indringer was waarschijnlijk op zoek naar een territorium en een geschikte broedplaats. Een volwassen uil zou de indringer onmiddellijk verjagen, maar de kleine jongen waren daar niet toe in staat. Alles wat beweegt moet opgeruimd worden. Zijn het nu jonge kerkuilen, duiven of muizen, het maakt voor de indringer niet uit.Het was een trieste aanblik die bewuste nacht. Nadat het vrouwtje terug was in de nestkast stopten ook de aanvallen van de indringer. Het vrouwtje ging direct in de aanval zoals reeds is beschreven. Ondertussen kwam het mannetje de kast binnen met een muis. Met veel geblaas door het oudste jong werd de prooi aangenomen en het mannetje verdween weer. Hij had de indringer niet opgemerkt (zat roerloos in een hoek). Het is donker in de nestkast en de uilen reageren alleen op geluid (en beweging). Na ruim twee uur wist de indringer de kast te ontvluchten. Het vrouwtje ging er schreeuwend achteraan. Er ontgaat ons veel wat er in de natuur gebeurt, maar de webcam legt alles vast. 14 mei 2015 10 mei, om 21:13 uur verlaat het vrouwtje de nestkast. De kuikens houden elkaar warm. Mannetje en vrouwtje brengen elk een muis om 22:17 uur en 23:30 uur. Het vrouwtje gaat verder gedurende 5 minuten de indringer aan te vallen. De indringer krijst voortdurend en vliegt regelmatig door de kast. Tot 02:00 uur valt het vrouwtje steeds de indringer aan. Het vrouwtje neemt wel af en toe rust. Het vrouwtje gebruikt vooral haar snavel om de indringer te beschadigen. Ze trekt grote plukken veren uit de hals en borst van de indringer. Het mannetje brengt ondertussen muizen om 01:50 uur, om 01:55 uur en om 02:03 uur. Tot 03:07 uur herhaalt het vrouwtje de aanvallen op de indringer in een rustiger tempo. Dan verlaat hij de kast. Het vrouwtje verlaat ook meteen de kast om om 03:39 uur terug te keren. Dan verzorgt ze een dan nog levend kuiken. Eén kuiken heeft de aanval door de indringer overleefd. 11 mei 2015 Wat is er gebeurd!!! Een Drama.
10 mei 2015
08 mei 2015 De verschillen zijn groot de jongste 14 dagen en de oudste ruim drie weken. De oudste jongen zitten goed in het dons, alleen de op de buik is nog een kale plek aanwezig. Voor de kleinste jongen worden de grote muizen nog gescheurd. Op de twintigste dag zijn de ogen geheel geopend en de pupil is donkerblauw. Aan de voorzijde van de kop is de hartvormige figuur van dons zichtbaar: de sluier. De slagpennen groeien snel en zijn bij de oudsten ruim 2 cm lang en eindigen in “kwastjes” van dons. De oudste jongen staan al op hun poten, terwijl de jongste kuikens zich nog verplaatsen op het loopbeen. De oudste jongen krijgen de eerste muizen. Pas daarna zijn de jongsten aan bod. Er kan een gevecht ontstaan wie de eerste muis, in dit geval een spitsmuis, verovert. Door gulzigheid wordt geprobeerd de muis vanaf het achterlijf naar binnen te werken. Dat lukt niet, de muis wordt uitgespuugd om vervolgens bij de kop te beginnen. Na een paar ‘vergissingen’ beginnen de jongen direct bij de kop. 07 mei 2015 Het vrouwtje heeft haar kuikens verhuisd naar de hoek rechtsachter. Tot 04-05-15 lagen eerst de eieren en de kuikens links achter in de kast. De verschillen zijn groot. De jongste is nu 9 dagen en de oudste 17 dagen. Nu de oudste kuikens al wat groter worden verlaat het vrouwtje de kast al voor langere tijd.
06 mei 2015 Het uitpluizen van braakballen is een interessante bezigheid voor jong en oud. Het uitpluizen moet voorzichtig gebeuren om de schedels van de muizen er heel uit te krijgen. Braakballen zijn stevig en zelfs in de fijnste schedelholtes bevinden zich samengeperste haren van de muizen. Oude ballen, die al een tijd op de grond hebben gelegen, zijn gemakkelijker uit te pluizen, omdat de haren deels door larven van motten en kevers zijn verteerd. De verzamelde braakballen worden, wanneer dat nodig is, gedroogd. Met behulp van een pincet kunnen de haren van de braakbal verwijderd worden, zodat de botjes en kaken tevoorschijn komen. Het op naam brengen van de juiste prooisoort kan, zeker in het begin, enige problemen opleveren. Maar met een goede determineertabel (zie www.kerkuil.com en dan naar Handleiding) en wat geduld kom je een heel eind. In Friesland heeft de Kerkuilenwerkgroep een "pluisgroep". Er wordt de tweede maandag van de maand in het vogelasiel "De Fûgelhelling" geplozen. Ook niet leden zijn welkom op deze avonden. Ook in Noord-Holland en Groningen zijn dergelijke werkgroepen. De resultaten worden vastgelegd en gaan naar de Zoogdierenvereniging. Braakballen pluizen op school vinden kinderen geweldig interessant. Het is echter niet altijd gemakkelijk om aan braakballen te komen. Dat kan via de regio's van de Kerkuilenwerkgroep (zie voor de adressen www.kerkuil.com en dan naar regio's). Sommige NME's (Natuur en Milieu Educatie) kunnen lessen verzorgen over uilen en braakballen en soms zijn leskisten verkrijgbaar. IVN afdelingen en provinciale landschappen (o.a. it Fryske Gea)verzorgen regelmatig pluisavonden. 04 mei 2015 De maag van de kerkuil bestaat uit twee delen: de kliermaag en de spiermaag. In de kliermaag wordt het voedsel verteerd en in de spiermaag die erboven ligt, komen de onverteerbare delen terecht. Hier wordt alles samengeperst tot een braakbal, die uitgeperst wordt. Van de in ons land voorkomende uilen levert de kerkuil het beste materiaal voor het determineren van de voedselresten. De vraag naar braakballen van de kerkuil op scholen is erg groot en met veel enthousiasme wordt er geplozen. Alle botjes van een muis zijn terug te vinden: complete schedels, wervels en ribben. De maagsappen van de kerkuil zijn zo zuur (zuurgraad of pH-4) dat alle vleesresten van de prooidieren worden verteerd, maar de haren en de skeletdelen vrijwel niet worden aangetast. De maagsappen van andere uilen, zoals de ransuil, hebben een lagere zuurgraad (pH-2,5), waardoor de schedelresten veel sterker worden aangetast. De braakballen van de kerkuil zijn gemakkelijk van die van andere uilen te onderscheiden. Ze hebben een zwarte tot donkergrijze kleur en zijn omgeven door een dunne slijmlaag. De gemiddelde lengte van de braakbal varieert van 2,5-8,0 cm, afhankelijk van het aantal muizen dat gegeten wordt. In strenge winters worden wel braakballen van 10 tot 15 cm gevonden met daarin veel resten van muizen. In de winter van 1980 werden braakballen verzameld in een leegstaande schuur in de Oude Venen. Eén van de uitgeplozen "superbraakbal bevatte: 15 bosspitsmuizen, 1 waterspitsmuis, 1 rosse woelmuis en een dwergmuis. De braakballen van jonge kerkuilen zijn veel kleiner. Na ongeveer 7 dagen wordt de eerste braakbal geproduceerd van gemiddeld 1 cm lang en een gewicht van 0,5 gram. Ze bevatten praktisch geen schedelresten en botten. Ze maken 1-3 braakballetjes per etmaal en vanaf de vijfde week 1 braakbal. Het duurt 5 tot 6 uur voordat een braakbal wordt gevormd. Uitpluizen van braakballen. 02 mei 2015 Het mannetje heeft de afgelopen dagen 10 tot 12 muizen per nacht gebracht. Twee nachten alleen maar veldmuizen. 's Nachts wordt maar een deel van de muizen opgevoerd aan de jongen. Tegen de ochtend liggen er meestal nog 6 tot 8 muizen, die gedurende de dag verorberd worden. De oudste jongen krijgen al grotere stukken prooi. De jongsten kleine hapjes. Het is prachtig om die voederingen te zien. De snaveltjes gaan open en alle jongen komen aan de beurt: afwisselend biedt het vrouwtje grote en kleine stukjes muis aan. Een enkele keer een te groot stuk en als de jongen de prooi niet aannemen eet ze het zelf maar op. De voedselperioden duren meestal 20 minuten. In de "rustperioden" is het druk bezig met poetsen en met het fatsoeneren van het nest. In de nacht van 25 op 26 april bracht het mannetje om 02.17 uur de tiende veldmuis. Het vrouwtje nam de muis aan en legde deze voor haar neer aan de rand van het nest op één plek, zodat ze er gemakkelijk bij kan. Tegen het einde van de dag was er nog één muis over. 25 april 2015 Het vierde jong is vanmorgen uit het ei gekropen. 24 mei 2015 Deze opname is van middernacht van 23 op 24 april. De meeste muizen, die door de kerkuil worden gevangen zijn 's nachts en in de schemering (extra) actief. Van de woelmuizen heeft de veldmuis ongeveer tien perioden van activiteit per etmaal. Tijdens die activiteitsperioden komen veldmuizen bijna allemaal tegelijk tevoorschijn om te eten. Dan staat de tafel gedekt voor de kerkuil. Dat is ook te verklaren dat het mannetje van ons broedpaar soms binnen een half uur veel (veld)muizen brengt en daarna kan het wel twee uren erg rustig zijn met de prooiaanvoer. Onderzoekers denken dat de kans op predatie kleiner is wanneer de muizen massaal boven de grond verschijnen, maar de kerkuilprofiteert daar van! Van de spitsmuizen heeft de bosspitsmuis ook activiteitsperioden, maar zijn rustperiodes zijn erg kort. Dat betekent dat hij de gehele nacht goed vangbaar is. De spitsmuizen verbruiken veel energie en kunnen niet langer dan drie uur zonder voedsel. Spitsmuizen zien slecht, maar ruiken deste beter.Tijdens het zoeken naar voedsel piept de muis voortdurend en natuurlijk hoort de kerkuil dat goed. Van de ware muizen wordt de bosmuis vaak gevangen. Deze soort heeft niet van die vaste activiteitsperioden, maar komt minder vaak boven de grond dan de veldmuis en de bosspitsmuis. Zo is er de gehele nacht voedsel beschikbaar voor de kerkuil en hij weet waar en wanneer de muizen vangbaar zijn! 22 april 2015 De kuikens krijgen mondjesmaat stukjes muis voorgehouden. 22 april 2015 21 april 2015 Op 19 april is het eerste jong uit het ei tevoorschijn gekomen! Het kleine jong (ongeveer 14 gram) wordt kaal geboren, maar de eerste donsveertjes ontwikkelen zich al snel. Het vrouwtje is zeer zorgzaam en voert het jong met kleine stukjes vlees zonder haar. De kop van de muis eet ze zelf op. Dat is een lastige klus waar ze enige tijd mee bezig is. Intussen wacht het jong op een voedering en komt ze zo nu en dan tevoorschijn tussen de borstveren van het vrouwtje. Het kuiken kan op de tweede dag al vrij goed de kop oprichten voor de opname van het voedsel. De ogen zijn nog gesloten en alle contacten verlopen via geluidjes. 19 april 2015 Het eerste jong is uit het ei. 15 april 2015
Na deze acrobatische paring pakt het mannetje een dikke veldmuis uit de voorraad en brengt deze naar het vrouwtje. De prooi gaat in één keer naar binnen. Daarna keert de rust terug. Vlak voor het uitkomen van het ei wordt het vrouwtje wat onrustig en maakt geluidjes in de richting van het ei; het contactgeluid met het jong. Na een aantal uren hard werken van het jong verschijnt een klein gaatje in de eischaal. Nu kan het nog wel een dag duren voordat het jong uit het ei kruipt. Soms helpt het vrouwtje het jonge uilskuiken door stukjes eischaal te verwijderen of door de taaie eivliezen door te bijten. We wachten in spanning af of alles goed komt! 08 april 2015 Dank zij de voorraad muizen is ons uilenpaar de slechte dagen met regen en erg harde wind goed doorgekomen. Dat was niet overal het geval. In Terband lagen de jongen van een zeer vroeg broedsel dood in de nestkast. Ze waren allen sterk vermagerd. Het vrouwtje in de Houtpylk zit rustig op het nest, draait de eieren regelmatig en verandert steeds van plaats en zo nu en dan wipt ze even van het nest om "de spieren los te gooien". Over het algemeen zijn lichte (witte) uilen mannetjes en donkere mannetjes. Maar er zijn ook lichte vrouwtjes en donkere mannetjes. De "web-cam"uilen zijn beide vrij licht, het mannetje is echter iets witter dan het vrouwtje. Maar is het laatste filmfragment van Jan Koopmans is een ander verschil tussen de seksen duidelijk zichtbaar: de bandjes op de handpennen. Wanneer de buitenste bandjes van de handpen (10, 9 en 8) breder zijn dan 7,5 mm is het een vrouwtje. Bij het broedende vrouwtje zijn die brede bandjes duidelijk zichtbaar. 30 maart 2015 Het is de laatste nachten moeilijk muizen vangen met die harde wind en regen! Gelukkig ligt er nog steeds een grote voorraad aan muizen in de nestkast. Inmiddels is het vijfde ei gelegd. Het mannetje is geringd en is lichter dan het wijfje, zoals dat meestal het geval is. Meestal zijn de vrouwtjes veel donkerder, maar dat is hier niet het geval. Terwijl het vrouwtje aan het poetsen is, komt het mannetje binnen en er vindt een paring plaats. Het paren in deze periode heeft een sociale funktie en vindt ongeveer zes keer per nacht plaats. 27 maart 2015 Het vrouwtje zit nu op vier eieren en is omringd door een 12-tal veldmuizen. Voer dus in overvloed (zie film). Op meer plaatsen zitten kerkuilen al te broeden en er zijn zelfs al jongen: één nest in het noorden van Friesland met jongen van ongeveer 4 weken oud. Ik heb nog nooit eerder (in 40 jaar!)meegemaakt dat de er zó vroeg zó veel broedsels waren. Het is duidelijk dat we een "napiek" krijgen van de veldmuis. In 2014 is, na drie slechte jaren voor de kerkuil, de populatie in Nederland verdubbeld (van 1201 broedgevallen naar 2475 paar). Maar liefst 520 paren broedden voor de tweede keer en 26 paartjes hadden drie broedsels. Vooral in Friesland hebben de kerkuilen geprofiteerd van de muizenplaag. 24 maart 2015 Gisteren is het derde ei gelegd! Het vrouwtje heeft weer een mooie wal van uitgeplozen braakballen rond het nest gemaakt. Er ligt een voorraad (veld)muizen rond het nest. Volop voedsel dus. Het voedselverbruik van het vrouwtje is nu 70-80 gram per nacht. Dat betekent 4 tot 8 muizen per etmaal. Ze heeft aan 3 tot 4 veldmuizen genoeg. Voor de komende nacht is de tafel al gedekt. Toch is het belangrijk dat er een voorraad wordt aangelegd in verband met slecht weer. Bij harde wind en regen vangt het mannetje buiten praktisch geen muis. Hij jaagt op het gehoor en kan dan geen muis horen. Gelukkig kan het mannetje bij minder goede weersomstandiheden op de zolder en in de kapschuur jagen en in schuren in de omgeving. 19 maart 2015 Het eerste ei is er! Na een korte baltsperiode is het eerste ei donderdag gelegd! Vier dagen later dan vorig jaar, maar nog altijd zeer vroeg in het seizoen. De veldmuizenstand is nog steeds goed en dat betekent dat er volop voedsel aanwezig is. De laatste dagen kwamen er steeds meer braakballen in het de nestkast te liggen en er lagen ook muizen. De braakballen worden door het vrouwtje uitelkaar gehaald en gebruikt als nestmateriaal. Ze zal de kast nog maar voor korte perioden verlaten, want het broeden is begonnen. En nu maar afwachten hoeveel eieren ze gaat leggen. Vorig jaar waren er grote legsels op de klei- en veengronden (8-10 eieren!). Misschien wordt het record van 7 eieren dit jaar verbroken. 12 maart 2015 Beide kerkuilen zijn terug! De laatste dagen zijn beide kerkuilen in Earnewâld weer gezien in en buiten de nestkast. Het is nog niet zeker of het dezelfde uilen als vorig jaar zijn (vrouwtje met ring en mannetje ongeringd). Laat in de middag en 's morgens laten ze zich in de kast zien. Tegen 19.00 u vliegen ze naar buiten op zoek naar voedsel en overdag zitten ze op de roestplaats op de zolder. Het zal nog wel even duren voordat het eerste ei wordt gelegd. De steenmarter is ook weer aanwezig op de zolder, maar de kerkuilen zullen er geen hinder van ondervinden, want de nestkast is goed beschermd tegen marters. 11 maart 2015 17.30 Knuffelende kerkuilen.
Nog een leuke filmje uit 2014
Steenmarter in schuur Steenmarter in bosuilkast, Frans van Oosten Kerkuil in gevecht met torenvalk, Sybolt Lindenbergh
|
Laatste nieuws |
Contactgegevens |
Deel deze pagina |
Contact
Stichting Kerkuilenwerkgroep Nederland op Social media | Laat een bericht achter | ZoekenAanmelden digitale nieuwsbrief.De nieuwbrief verschijnt niet op een vast tijdstip maar wel met enige regelmaat.
Meld u via deze link aan voor onze digitale nieuwsbrief.
|
Facebook